لیلی حائری‌یزدی : نبود کپی‌رایت .. مهمان ویژه شدن در یک نمایشگاه بین‌المللی را سخت کرده است

لیلی حائری‌یزدی : نبود کپی‌رایت .. مهمان ویژه شدن در یک نمایشگاه بین‌المللی را سخت کرده است

لیلی حائری‌یزدی (مدیر آژانس ادبی کیا) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا؛ در ارزیابی‌اش از حضور این آژانس ادبی در بیست‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی پکن گفت: ناشران چینی خیلی علاقه و استقابل خوبی نسبت به کتاب‌های مصور کودک و نوجوان ایرانی نشان دادند و تعدادی را برای انتشار در کشورشان انتخاب کرده‌اند که مذاکره رسیدن به قرارداد نهایی را هم ادامه می‌دهیم تا به نتیجه برسد. در کل به نتیجه این سفر و حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب پکن خیلی خوشبین هستم و تصور نمی‌کردم ناشران چینی در این حد از کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان ما استقبال کنند. امیدوارم نتیجه این مذاکرات هم قطعی شود تا دست‌آورد نهایی هم ثمر خوبی داشته باشد.

مدیر آژانس ادبی کیا ادامه داد: ما در آژانس ادبی کیا حدود 20 قرار مذاکره از پیش تعیین شده برنامه‌ریزی کرده بودیم و چندین ملاقات هم در ایام نمایشگاه با ناشران خوبی که می‌توان به واسطه آن‌ها کتاب‌های تاریخ چین برای کودکان یا داستان‌های چینی را برای کودکان خودمان هم ترجمه و منتشر کنیم که در حال بررسی این کتاب‌ها هم هستیم. روی هم رفته به نظرم دست‌کم 10 نفر از این ناشران برای رسیدن به قرارداد نهایی جدی هستند که ان‌شاءالله هم به زودی خرید و فروش یا تبادل رایت‌های مذکور فطعی شود. من خودم از پیش قرارهای مذاکره مشخصی را برای آژانس ادبی کیا برنامه‌ریزی کرده بودم. منتها حضور ایران به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه کتاب پکن بعد دولتی خودش را هم داشت و قرارهایی برای عقد تفاهم‌نامه و ... گذاشته شده که باید دید تا چه حد نهایی شده و به نتیحه می‌رسند.

او تاکید کرد: یعنی تفاهم‌نامه‌هایی به واسطه موسسه نمایشگاه‌ها در چین بسته شده ولی من ترجیح دادم شخصا برنامه‌ریزی‌های خودم را دنبال کنم. اصولا فکر می‌کنم چنین برنامه‌ریزی‌هایی عملی‌تر است چون تفاهم‌نامه‌های مذکور تا مشخص شوند که چه کتاب‌هایی را تحت پوشش قرار می‌دهد و چه کارهایی قرار است براساس آن انجام شود زمان می‌برد ولی تمرکز بر برنامه‌ریزی‌های خودمان را عملی‌تر می‌دیدم. البته ایران و موسسه نمایشگاه‌ها هم زحمت زیادی کشیده بود و واقعا مهمان ویژه شدن در یک نمایشگاه بین‌المللی شرایط خاصی را می‌طلبد و آن‌ها هم تلاتش کرده بودند با برگزای نشست‌ها و جلساتی افراد و ناشرانی را که در دو کشور یا حتی کشورهای دیگر با یکدیگر هم ‌خوان و هم‌فکر هستند و زمینه فعالیت‌های مشابهی دارند را با یکدیگر آشنا و نزدیک کنند تا زمینه ارتباط بعدی و ادامه کار برایشان فراهم شود.

این فعال حوزه نشر بین‌‌الملل سپس دو نشست مشترک ناشران و آژانس‌های ادبی ایرانی و چینی را نمونه‌ای قابل توجه از تعاملات دو کشور در حوزه کتاب و نشر دانست و اظهار داشت: به عنوان مثال نشست‌هایی مشترک با حضور ناشران ایرانی و چینی یا نشستی با حضور ٱژانس‌های ادبی دو کشور از فرصت‌های خوبی که بود که با همکاری موسسه نمایشگاه‌ها و خود نمایشگاه کتاب پکن در این نمایشگاه کتاب فراهم شد. با این وجود همیشه می‌توان گفت که بهتر و نتیجه‌بخش‌تر هم می‌شد ظاهر شویم. مخصوصا از این جهت که فضایی که برای ناشران و آژانس‌های ادبی در غرفه ایران درنظر گرفته شده بود با توجه به بعد تجاری چنین نمایشگاه‌هایی می‌توانست فضایی بهتر و در دید‌تر باشد.

او متذکر شد: به هرحال تلاش خوبی را برای حضور قابل قبول ایران در یک نمایشگاه بین‌المللی شاهد بودیم و باید توجه کنیم که همین مهمان ویژه‌ شدن هم برای ما چندان کار راحتی نیست چراکه ایران هنوز به قانون مالکیت فکری جهانی یا کپی‌رایت نپیوسته است و در نمایشگاه‌های بین‌المللی هم عمده تمرکز بر تجارت حوزه نشر و مقولاتی مثل خرید و فروش رایت است. هرچند این اقدامات شروع خوبی است که ادبیات و کتاب ایرانی به جهان معرفی شود.

مدیر آژانس ادبی کیا همچنین در پاسخ به این پرسش که طرح‌های حمایتی مثل تاپ و گرنت تا چه میزان به بهبود وضعیت کتاب ایرانی در بازارهای جهانی کمک کرده، بیان کرد: طرح‌های حمایتی مثل تاپ یا گرنت هنوز نتوانسته‌اند تاثیرگذاری قابل توجهی در بحث فروش رایت کتاب ایرانی داشته باشند. شخصا که با طرح تاپ درگیری چندانی نداشته‌ام ولی چون در جلسات مرتبط با طرح گرنت شرکت می‌کنم با اینکه اجرای آن به نحوی جلو رفته ولی خب هنوز برای خود دست‌اندرکاران هم شرایط و شیوه اجرای آن مشخص نیست. باید ببینیم برای این کتاب‌هایی که تا کنون در لیست حمایتی گرنت قرارگرفته‌اند بعد از عقد قرارداد با ناشر خارجی در چه زمانی مبلغ حمایتی مورد تفاهم را پرداخت می‌کنند.

حائری‌یزدی افزود: هنوز شخصا نتیجه عملی طرح گرنت را ندیده‌ام و تجربه‌ای از عقد قرارداد و دریافت گرنت ندارم ولی دو عنوان کتاب که به واسطه آژانس ادبی کیا در خارج از کشور منتشر شده بود مورد حمایت قرار گرفته بود. البته در مورد این کتاب‌هایی که در لیست طرح گرنت قرار دارند هم هنوز با ناشر خارجی به تفاهم نهایی نرسیدیم و این یعنی صرف پرداخت گرنت مجاب‌کننده ناشر برای خرید رایت کتاب نیست، مگر اینکه برای ناشر پرداخت مبلغ حمایتی اولویت باشد که بیشتر ناشرن خارجی اول محتوای کتاب و اینکه آیا در بازار کشورشان موفق می‌شود یا نه را مورد توجه قرار می‌دهند.


۱۵ شهريور ۱۳۹۶