نشست «داستان‌های ترسناک؛ سودمندی یا آسیب روانی» با سخنرانی ریحانه جعفری

نشست «داستان‌های ترسناک؛ سودمندی یا آسیب روانی» با سخنرانی ریحانه جعفری به گزارش سرویس نشروچاپ «آرتنا»،ریحانه جعفری روز جمعه (22 اردیبهشت) در این نشست با بیان اینکه همه‌ی ما داستان‌هایی مثل «شنگول و منگول» یا «‌هانسل و گرتل» را شنیده‌ایم، گفت: در همه‌ی ‌این داستان‌ها اتفاقاتی برای شخصیت داستان رخ می‌دهد. در این داستان‌ها کودکان با مسائل ترسناکی مثل دریده شدن شکم یا سوختن در آب جوش دیگ و مرگ مواجه می‌شوند. همچنین در بخش نوجوان نیز داستان‌هایی وجود دارد که تحت عنوان ژانر وحشت از آن‌ها یاد می‌شود.

این مترجم و نویسنده کودک و نوجوان اضافه کرد: اما ترس چیست که تا این اندازه مورد علاقه‌ی نویسندگان است؟ ترس قدیمی‌ترین و قدرتمندترین حس غریزی و طبیعی بشر است که به او کمک می‌کند تا از خود دفاع کند. ترس سبب می‌شود فرد برای دفاع از خود، آگاهی خود را بالا برد.

وی تصریح کرد: زمانی که پدر و مادر به کودک اجازه‌ی مواجهه با ترس‌هایشان را می‌دهند، باعث می‌شوند خطرپذیری این کودکان در بزرگسالی بیشتر ‌شود، اما زمانی که‌این اجازه را نمی‌دهند، فرزندان آن‌ها در شرایط سخت، ضعیف خواهند بود.

جعفری خاطرنشان شد: اما فراموش نکنیم غلو در ترس برای کودکان مناسب نیست. پدر و مادرهایی که کودک خود را از لولوخرخره می‌ترسانند، سبب ماندگاری این اضطراب در کودک خود و حتی پنیک، فوبیا و ترس‌های مرضی فرزند خود در بزرگسالی می‌شوند. به طور کلی فرو رفتن در داستان‌های ژانر وحشت و زیاد فکر کردن به آن‌ها سبب ناآرامی‌ کودک یا نوجوان می‌شود.

عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان با بیان اینکه یکی از دلایل علاقه‌ی نوجوانان به ژانر وحشت، هیجان‌خواهی است، گفت: نوجوانان امروز چنان در درس و مدرسه و کلاس‌های آموزشی مختلف درگیر شده‌اند که برای برون‌ریزی هیجان درونی خود راهی ندارند.

داستان‌های ترسناک راهی برای تخلیه‌ی هیجانات درونی نوجوان آپارتمان‌نشین

وی یادآور شد: داستان‌های ترسناک برای نوجوان آپارتمان‌نشین امروز راهی برای تخلیه‌ی هیجانات درونی است.

وی افزود: والدین در کمک به فرزندان خود برای انتخاب کتاب باید به قابلیت‌های آنان توجه کنند. برخی از کودکان رقیق‌القلب هستند و با خواندن کتاب‌های ترسناک بیشتر از بقیه دچار ترس می‌شوند. این کودکان نباید زیاد کتاب ترسناک بخوانند.

بخش بزرگی از ادبیات امروز پندآموز نیست

در ادامه‌ی ‌این نشست فرزاد فربد با بیان اینکه برخی از داستان‌ها حاوی خشونت زیادی هستند، اظهار کرد: به عنوان مثال کتاب «تلخون» نوشته‌ی صمد بهرنگی حاوی ترسی عمیق است که تا سال‌ها در ذهن نوجوانان باقی می‌ماند. مثال دیگر در این رابطه داستان‌های ‌هانس کریستین اندرسن، نویسنده‌ی دانمارکی است که همیشه پایان تلخی دارند.

این مدیر انتشارات پریان ادامه داد: ادبیات همیشه حالتی پندآموز داشته است اما امروز متاسفانه ادبیات دنیا به سمت و سویی می‌رود که دیگر پندآموز نیست. امروزه پی‌رنگ داستان‌ها عوض شده است.

وی افزود: در آثار غیرفارسی‌زبان آثار آموزنده‌ای با ژانر وحشت وجود دارد که کشف، ترجمه و انتشار آن‌ها نیازمند سواد کافی است. متاسفانه در حال حاضر منبع بسیاری از مترجمان، کتاب‌های پرفروش موجود در سایت آمازون است؛ این درحالی است که کتاب‌های پرفروش لزوما کتاب‌های خوبی نیستند و بسیاری از آن‌ها با اهداف تجاری نوشته یا ترجمه شده‌اند.

فربد با اشاره به‌اینکه در کتاب‌ها یا فیلم‌های ترسناک معمولا تلاش می‌شود تا سیاهی و تلخی کار با عناصری مثل طنز کاهش یابد، تاکید کرد: در کشورهایی مثل اسکاندیناوی برخلاف ایران که تنها روی بعضی امور حساسیت وجود دارد، صحنه‌های زیاده‌خشن یا زیاده‌ترسناک از فیلم‌ها سانسور می‌شود؛ این در حالی است که شبکه‌های تلویزیونی ایران ممکن است در نیمروز تصاویر ترسناکی مثل خفه کردن یک کودک را پخش کنند؛ تصاویری که اثرات منفی آن‌ها تا مدت‌ها از ذهن کودک بیرون نخواهد رفت.

سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» از 13 تا 23 اردیبهشت در مجموعه‌ی نمایشگاهی شهر آفتاب برگزار می‌شود. مجموعه‌ی شهر آفتاب در اتوبان خلیج فارس، روبه روی حرم مطهر امام خمینی (ره) قرار دارد.

۲۳ ارديبهشت ۱۳۹۶