ابراهیم حقیقی : جامعه هنری نسبت به پیشگیری از ارائه آثار هنری کپی، نیازمندی‌های بنیادی‌تری دارد.
ابراهیم حقیقی ـ گرافیست، عکاس و نقاش ـ در گفت‌وگویش با ایسنا نظر خود را درباره موضوع پیشگیری از ارائه آثار کپی را اینگونه بیان می‌کند: در حقیقت این موضوعی است که باید از جانب هنرمندان رعایت شود. گالری‌ها هم می‌توانند در این زمینه آگاه‌تر و هوشیارتر باشند و اگر تشخیص می‌دهند چنین اتفاقی (ارائه اثر کپی) رخ می‌دهد، جلوی آن را بگیرند.
او با تاکید بر اینکه نمی‌توان این کار را به کسی غیر از گالری‌دار و هنرمند سپرد، می‌گوید: گالری‌داری که بخواهد حرفه‌ای عمل کند، مدیر هنری دارد که هنرمند و آثارش را می‌شناسد. وظیفه مدیر هنری و کیوریتورها است که نسبت به ارائه آثار غیر اصیل مراقبت کنند، وگرنه هیچ نهاد دولتی نمی‌تواند وارد این موضوع شود.
این هنرمند درباره ایجاد مرکزی در وزارت ارشاد برای تعیین اصالت آثار و ارائه گواهی اصالت معتقد است: این قضیه هزینه‌ساز است و کارمندهای زیادی می‌خواهد. کسانی هم که بخواهند تشخیص بدهند و قضاوت کنند حتما دستمزدهای بالایی می‌خواهند. آیا فردی که خسارت دیده حاضر است رقم بالایی پرداخت کند که جعلی بودن اثر تشخیص داده شود؟ اگر خریدار نسبت به اثری شک داشته باشد که دست فروشنده یا گالری‌دار یا حراج‌کننده است، چگونه می‌تواند آن را به این مرکز منتقل کند؟ از طرفی آیا می‌توان مرکز را آن‌قدر بزرگ ایجاد کرد که نسبت به آثار دوران صفوی تا نقاشی‌های مدرن امروزی در آن اشراف وجود داشته باشد؟
او در این زمینه اضافه می‌کند: در همه جای دنیا وقتی اثری فروش می‌رود این گالری‌دار است که به خریدار گواهی اصالت می‌دهد. اگر آن گالری‌دار پیش‌تر اعتبار خود را ثابت کرده و مجوزهای لازم را دریافت کرده باشد پس می‌تواند ملزم شود و گواهی بدهد؛ خلاف امر واقع شدن آن هم می‌تواند به یک امر قضایی تبدیل شود.
حقیقی می‌گوید که وزارت ارشاد با وارد شدن به موضوع پیشگیری از ارائه آثار هنری بار خودش را سنگین‌تر می‌کند زیرا قضاوت کردن اصلا در حوزه وظیفه این وزارت‌خانه نیست.
او همچنین معتقد است، باید به ساز و کار دیگر نقاط دنیا در این زمینه نگاهی انداخت و اگر قرار است مجوزی به یک گالری داده شود، گالری‌دار موظف به داشتن اطلاعاتی درباره هنر باشد و پیشنهاد می‌دهد که می‌شود هر چند سال یک بار آزمونی را در این زمینه برگزار کرد.
این هنرمند بار دیگر تاکید می‌کند: از قبل نمی‌شود اقدام پیشگیرانه‌ای انجام داد. وقتی جرم اتفاق می‌افتد آن وقت دیگر موضوع قضایی شده و در حوزه هنر نیست.
جوانان با کدام دانش کیوریتوری می‌کنند؟
حقیقی در ادامه صحبت‌هایش پیشنهاد خود را برای سامان‌دهی ارائه آثار کپی چنین عنوان می‌کند: پیشنهاد من سامان دادن درست‌تر گالری‌هاست. حدود ۴۰۰ عدد یا بیشتر گالری در تهران هست، مطمئنا همه آن‌ها کار نمی‌کنند اما مجوز گرفتند. چرا در یک مقطع زمانی این‌قدر اشتیاق برای گرفتن مجوز گالری به وجود آمد؟ چرا این گالری‌ها بعد از مجوز کار نمی‌کنند؟ آن‌ها با این مجوز چه کار می‌کنند؟
این طراح گرافیک درباره دلیل تکثر گالری‌ها اضافه می‌کند: نمی‌خواهم تهمت بزنم اما خرید و فروش آثار هنری طبق ضوابطی که دوره‌ای مصوب شده، از مالیات معاف است. آیا نمی‌شود از گالری‌های معتبرتر حمایت کرد؟ آیا نمی‌توان گالری‌دارها را موظف کرد اگر هنر بلد نیستند یا نخوانده‌اند مدیران هنری‌ای داشته باشند که آن‌ها نیز با آزمون‌های مشخص شده باشند که این کار را بلد هستند.
حقیقی می‌گوید: در حال حاضر لغت «کیوریتوری» بسیار رایج شده است. جوانان با کدام دانش کیوریتوری می‌کنند؟ کیوریتوری یک دانش است و بلدی، تجربه و آشنایی می‌خواهد. آیا صرف جمع کردن ۲۰ اثر از ۲۰ هنرمند می‌شود کیوریتوری؟
او در ادامه به موضوع پیشگیری از ارائه آثار کپی اشاره و اظهار می‌کند: سامان‌دهی‌های پیشگیرانه بسیاری وجود دارد به جای اینکه بخواهیم درباره جرم پیشگیری کنیم. هرچه قانون بگذاریم نمی‌توانیم جلوی جرم را بگیریم.
این هنرمند با اعتقاد به اینکه «همه این اتفاقات وقتی رخ می‌دهد که رقم بده ـ بستان‌های مالی بالا می‌رود» بیان می‌کند: یکسری پول‌ها وارد می‌شود که اصلا به هنر ربط ندارد. وقتی در حراجی قیمت تابلوی سهراب بالا می‌رود شاخک جاعلان تیز می‌شود. این‌ها تبعات افزون شدن قیمت‌های عجیبی است که درباره برخی هنرمندان رخ داده است. این در ذهن من مقداری تلخ است اما این همان اتفاقی است که درباره آپارتمان‌ها و ماشین‌های لوکس افتاده است.
او در همین زمینه می‌گوید: حباب توهم این به وجود آمده که قیمت آثار هنری خیلی بالا رفته و وضع هنرمندان خیلی خوب است در حالی که وضع هنرمندان تغییری پیدا نکرده است. به سراغ یک نقاش بروید و ببینید در سال چند اثر می‌فروشد. ملاک ما حضور سلبریتی‌ها نباید باشد. جامعه هنری بزرگتری است که هنرمندان اثر می‌سازند و با وضعیت معمولی خودشان معیشت می‌کنند.
حقیقی ادامه می‌دهد: آیا جماعت اینچنینی همه بیمه هستند؟ می‌دانم که نه! وظایف اصلی‌تر و بنیادی‌تر بر عهده وزارت ارشاد است که باید آن را حل کند. من منکر اتفاقاتی که در حوزه جعل آثار هنری رخ می‌دهد، نیستم اما جامعه هنری بزرگتری است که نیازمندی‌های بنیادی‌تری دارد. مواردی مانند تامین اجتماعی و تعریف حقوق بیکاری هنرمندانی که سنشان بالا می‌رود، از کار افتاده می‌شوند و بیمه ندارند. آن‌ها چگونه باید معیشت کنند؟ می‌دانیم و شاهد بودیم بسیاری از آن‌ها در تنگدستی از دنیا رفتند.
این هنرمند اضافه می‌کند: این‌ها همه مواردی است که قابل پرداختن است. باید سازمان تامین اجتماعی را ملزم کرد همانطور که زمانی که کارگران و بافندگان فرش نگاه کرد، به هنرمندان هم بپردازد. کار هنری، در اینجا کار محسوب نمی‌شود و این موضوع در همه جای جهان اتفاق نادری است.
او با بیان اینکه «هیچ قانونمندی در این زمینه نداریم» می‌گوید: باید بتوان حقوق بیکاری تعریف کرد و دید در این زمینه وزارت کار موظف است یا وزارت ارشاد یا هر دو؟ البته در وزارت ارشاد کمیسیون‌هایی هستند که درباره نظام صنفی هنر کار می‌کنند که خیلی هم مهم است.
آیا حقیقی دبیر جشنواره فجر می‌شود؟
حقیقی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره اینکه شنیده می‌شود او دبیر جشنواره هنرهای تجسمی فجر خواهد شد؛ اظهار می‌کند: هنوز تصمیم قطعی در این زمینه گرفته نشده است. در شورایی که برای جشنواره تشکیل شده در حال بحث برای دبیران مختلف هستیم.
او در پاسخ به این پرسش که اگر دبیری این رویداد به او پیشنهاد شود آن را قبول می‌کند یا نه؟ می‌گوید: هنوز نمی‌دانم. باید برنامه‌ای که در شورا به آن فکر می‌شود، کامل شود.
۲۹ مهر ۱۳۹۷