مریم زندی، متولد 1365 ملایر
تحصیلات و سوابق و فعالیت ها:
-فعالیت آموزش و نوشتن از 11 سالگی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان زیر نظر آقای بکتاش،
دارای مدرک لیسانس فیزیک، 8 سال سابقه فعالیت جدی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان
-همکاری با مجلات و مطبوعات از سال 81 تاکنون؛ مجلات سروش کودکان، کیهان بچه ها، همشهری بچه ها،
پویندگان، باران، رشد نوجوان، انتظار نوجوان، پوپک، سلام بچه ها و ...

تألیفات:
-کتاب «دفتر گل باز شد» شعر نوجوان- انتشارات فصل پنجم- سال 89
-کتاب «تولدت مبارک» شعر کودک- انتشارات دارالحدیث- سال 92
-کتاب «احترام گل¬ها» مجموعه مشترک- حوزه هنری استان همدان- سال 90
-کتاب «قدقد نکن هیس» شعر کودک- انتشارات سوره مهر- زیر چاپ
-کتاب «خرسم یکی یک دانه است» شعر کودک – انتشارات سوره مهر- زیر چاپ

برخی از جوایز در جشنوارها:
-برگزیده سومین جشنواره بین المللی شعر فجر در سال 87
-تقدیر شده در پنجمین جایزه ادبی پروین اعتصامی سال 91
-رتبه دوم نخستین جایزه ادبی شیراز در سال 90
-تقدیر شده کتاب سال کودکان و نوجوانان قم در سال 90
-برگزیده اولین جشنواره ملی شعر کودک و خردسال سال 90
-نفر برگزیده هجدهمین کنگره سراسری شعر دفاع مقدس سال 88
-رتبه نخست جشنواره آیین آفتاب سال 88
-برگزیده چهارمین جشنواره سراسری شعر بسیج در سال 86
-برگزیده  اولین جشنواره سراسری شعر گلواژه های انتظار سال 90
-رتبه اول دومین جشنواره استانی شعر نیایش سال 86
-برگزیده اولین همایش شعر کودک و نوجوان همدان سال 92
-برگزیده سومین جشنواره استانی شعر دفاع مقدس سال 88
-تقدیر شده در چهارمین جشنواره سراسری شعر بسیج سال 86

1.شما در سن 14 سالگی شروع به سرودن کردید . آیا این استعداد ذاتی بوده و یا به شما آموزش داده شده بود ؟

من از 10 سالگی فهمیدم میتوانم شعر بگویم آن هم شعر با وزن و قافیه .این در حالی بود که در خانواده ما نویسنده و شاعر دیگری نبود . دلیلش شاید برمی گردد به ترانه و شعرهای فولکلوری که مادرم برایم میخواند . مادرم تک بیت هاو شعر های قدیمی به زبان محلی زیادی حفظ بود . دلیل دیگرش هم این بود که آقای بکتاش مربی ادبی من در کانون بودند که جهت شعری من را از شعر بزرگسال به  شعر کودک و نوجوان  تغییر دادند .

2.آیا این علاقه و استعداد در شعر گفتن بر اثر کتاب خواندن درون شما به وجود آمده بود ؟

من عضو کانون پرورش فکری بودم و تمام کتاب های شعر و داستان کتابخانه را خوانده بودم. کتابی توی قفسه ها نبود که نخوانده باشم. همیشه کتابهای درسی خواهر و برادرهایم را میخواندم و مطمئنا مطالعه کمک زیادی در زمینه سرودن به من میکرد.

3.علاوه بر نوشتن به تصویرسازی کنار متن هم اهمیت می دهید  ؟ آیا درزمینه تصویرسازی تجربه ایی دارید؟

هر چقدر ادبیات من خوب بود همان اندازه نقاشی ام  خوب نبود ! اما به تصاویر توی کتابها خیلی علاقه مند بودم . دوران مدرسه هم طراحی میکردم اما از روی سوژه . اینکه یک سوژه تخیلی را بتوانم نقاشی کنم برایم سخت بود. به نظرم تصویر در شعر (ایماژ ) کار خیلی راحت تری است تا تصویر گری.

4.تصویرسازی های داخل کتاب چقدر در جذابیت داستان و یا شعر تاثیر دارد ؟

وقتی کتابی را به دست میگیرید تصویر قبل از متن توجه را جلب می کند. گاهی یک کتاب از یک نویسنده یا شاعر مطرح به خاطر تصویرگری نامناسبش مورد انتخاب مخاطب قرار نمی گیرد و برعکس گاهی تصویرگری خوب یک کتاب میتواند متن ضعیف آن را پوشش بدهد و باعث دیده شدن این کتاب شود.

5.به نظر شما تصویرگر در طول به تصویرکشیدن داستان باید با نویسنده یا شاعر در ارتباط باشد ؟ و آیا این مسئله کمکی به بهتر شدن کیفیت کتاب می کند ؟

 ارتباط بین تصویر گر و نویسنده بسیار خوب و ایده آل است در صورتی که باعث بسته شدن دست تصویرگر نشود یعنی تصویرگر برای به روی کاغذ آوردن تخیلاتش آزاد باشد و این ارتباط فقط برای مواقعی باشد که گره ذهنی ای که برای تصویرگر پیش امده را باز کند.گاهی لازم است حسی که شاعر یا نویسنده در باره متن داشته برای کمک بیشتر به تصویرگر منتقل شود . اما این به این معنی نباشد که دقیقا هر آنچه متن میگوید را تصویرگری کند چون در این صورت جای تخیل خالی خواهد بود. تصویر باید خودش به تنهایی بتواند در عین حال که به فهم شعر و داستان کمک میکند تخیل مخاطب را برانگیزد و لایه های پنهان متن را بازگو کند.

6.چند شعر تا به امروز نوشتید که به چاپ رسیده اند ؟ لطفا نام مجلات و برخی از انتشارات ها را نام ببرید.

تا امروز 4 مجموعه مستقل و یک مجموعه مشترک چاپ کرده ام و دو مجموعه هم زیر چاپ دارم. با انتشارات فصل پنجم، دارالحدیث، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، امیر کبیر و سوره مهر تا کنون همکاری داشته ام.
از 14 سالگی با نشریات در ارتباط بودم . اولین شعری که از من چاپ شد در نشریه سروش کودکان بود. کیهان بچه ها . سلام بچه ها . پوپک . باران . دوچرخه. دوست . همشهری بچه ها و...

7.چه نقاط ضعفی از نظر شما در تصویرسازی هایی که برای سنین کودک و نوجوان انجام می شود در حال حاضر وجود دارد ؟ اگر کتاب خاصی مد نظرتان هست نام ببرید .

بسیاری از کتابها  متاسفانه به دلیل اینکه تصویرگر نتوانسته لایه های زیرین متن را درک کند تنها به تصویرگری از روی کلمات متن روی آورده .مثلا صرف اینکه در شعر کلمه گل و پروانه و درخت  به کار رفته همانها را تصویرگری کرده و به موضوع و یا لایه های پنهان شعر و متن بی توجه است. در حالی که مخاطب امروز بسیار باهوش و کنجکاو است و به خوبی میتواند ضعف تصویر را درک کند . تصویر باید در عین حال که به متن متعهد است  خود دنیای دیگری پیش روی مخاطب باز کند.

8.آیا یک تصویرگر می تواند بهتر از یک نویسنده بنویسد ؟

بله. گاهی یک تصویر میتواند با مخاطب بسیار ارتباط برقرار کند و انقدر خوب اجرا شده باشد که مخاطب ساعت ها در تصویر غرق شود .

9.یکی از بهترین شعرهایی که تا به حال نوشتید را بگویید.

شاید بهترین شعر ،شعری باشد که در ذهن مخاطب ماندگار است.به همین خاطر دو شعری که از دید مخاطبانم مورد پسند بودند را مینویسم :
"خروس " ( از مجموعه دفتر گل باز شد )
خروس مثل هرشب
میان ده قدم زد
و باز با صدایش
محله را به هم زد
*
اگرچه پادشاه است
اگرچه تاج دارد
چرا کسی به تاجش
محل نمی گذارد؟
*
خروس بی خبر رفت
و مشکلات حل شد
به خاطر صدایش
خروس بی محل شد

" حوصله "( از مجموعه حوصله ام پیش تو جا مانده است )
درس نه
بحث نه
حوصله ای نیست برای حساب
حال خوشی نیست برای کتاب
حوصله ام کو ؟ کجا مانده است ؟
فکر کنم حوصله ام روز پیش
پیش تو جا مانده است...

10.تصویرگر مورد علاقه شما کیست و چرا ؟ همچنین نام شاعر مورد علاقه شما ؟

با تصویرگری های آقای بنی اسدی ، کیانوش غریب پور ، هدی حدادی بیشتر ارتباط میگیرم. اشعارآقای بیوک ملکی و شعر های نوجوان آقای شاهین رهنما را دوست دارم

11.در حوزه کودک و نوجوان در حال حاضر موفق ترین نویسنده به نظر شما کیست ؟

به نظرم موفقیت بستگی به تعداد کتابهای چاپ شده یا جایزه های کسب شده ندارد .هنرمندی موفق است که اثرش مورد توجه کودکان و نوجوانان باشد.  از نظر من کسانی مثل مصطفی رحماندوست ، بیوک ملکی و فرهاد حسن زاده  که آثارشان مورد داوری کودکان و نوجوانان قرار گرفته و توسط مخاطبان اصلی مورد انتخاب و تقدیر قرار گرفته موفق اند.

12.بهترین تمرین و اولین گام برای کسی که بخواهد نویسندگی را شروع کند از نظرشما چیست ؟

 من فکر میکنم کودکان باید زیاد مطالعه کنند به چند دلیل یکی زیاد شدن دایره لغاتشان و دیگری درست نوشتن املای کلمات. کلاس های ادبی کانون پرورش فکری هم میتواند تاثیر خیلی خوبی برای شکوفا شدن خلاقیت انها داشته باشد . این کلاسها عرصه خوبی برای رشد و کشف استعداد آنها است.

13.آیا برای کتاب هایی که تا به حال از آثار شما به چاپ رسیده است جوایز بین المللی و یا داخلی کسب کرده اید ؟

دفتر گل باز شد شعر هایش برگزیده سومین جشنواره شعر فجر شد. تقدیر شده پنجمین جایزه ادبی پروین اعتصامی. تقدیری اولین جایزه کتاب سال قم و رتبه دوم اولین جایزه ادبی شیراز شد.
حوصله ام پیش تو جا مانده است : نامزد چهاردهمین جایزه قلم زرین شد

14.از کدام کتاب شما کودکان و یا نوجوانان استقبال زیادی کردند و چرا ؟

 فکر میکنم کتاب اولم " دفتر گل باز شد " چون سالها پیش چاپ شده و بیشتر مورد نقد وبررسی قرار گرفته. کتابهای دیگرم مدت زیادی نیست که چاپ شده اند و هنوز در دسترس مخاطبان اصلی قرار نگرفته اند .

15.آیا ناشری را می شناسید که به نویسنده ایده ایی ارائه بدهد برای خلق یک داستان یا یک موضوع خاص ؟

 انتشارات علمی فرهنگی حرکت های خوبی در زمینه ارتباط تصویرگر و نوسنده و ایده پردازی انجام داده که قابل تقدیر است .

16.و سخن آخر ؟

این روزها به خاطر پایان نامه کارشناسی ارشدم که پیرامون ارتباط تصویر در شعر و تصویرگری آن است، کتابهای مرتبط با تصویرگری مطالعه میکنم  و در حال جمع آوری منابع  هستم. امیدوارم به نتایج خوب و مفیدی برسم  واین موضوع بتواند کمکی به بهتر شدن این رابطه  کند  و قدمی رو به جلو در ادبیات و تصویرگری کودک و نوجوان باشد . مطمئا در این راه به همکاری با تصویرگران نیازمندم.

ایمیل مریم زندی : zandi2007@yahoo.com

طرح مصاحبه از لیدا معتمد / 30 تیرماه 1395

تمامی تصاویر و مطالب مصاحبه با اجازه مریم زندی در سایت دنیای عجیب قرار داده شده است.